โทษทางอาญาและโทษทางแพ่งแตกต่างกันอย่างไร

        กฎหมายอาญา

         1. กฎหมายอาญาเป็นกฎหมายที่มีวัตถุประสงค์ในการป้องกันสังคมให้เกิดความสงบเรียบร้อย โดยกำหนดว่าการกระทำใดเป็นความผิดอาญาและกำหนดโทษของผู้ฝ่าฝืน

         2. ลักษณะที่สำคัญของกฎหมายอาญา คือเป็นกฎหมายที่กำหนดเป็นความผิดชัดแจ้งและไม่มีผลบังคับย้อนหลังที่เป็นโทษแก่ผู้กระทำความผิด

         3. โทษทางอาญามี 5 ชนิดตั้งแต่โทษหนักสุดไปหาโทษที่เบาที่สุด คือ ประหารชีวิต จำคุก กักขัง ปรับและริบทรัพย์สิน

         4. การกระทำความผิดทางอาญามีบางกรณีที่กฎหมายยกเว้นโทษและยกเว้นความผิด

         5. เด็กและเยาวชนกระทำความผิดอาจได้รับโทษต่างกับการกระทำความผิดของผู้ใหญ่ เนื่องจากเด็กและเยาวชนเป็นผู้อ่อนเยาว์ ปราศจากความรู้สึกรับผิดชอบ การลงโทษต้องคำนึงถึงอายุของเด็กกระทำความผิด

        กฎหมายแพ่ง

           กฎหมายแพ่ง  คือกฎหมายที่เกี่ยวกับครอบครัวและมรดก กฎหมายแพ่งที่เกี่ยวกับครอบครัวเป็นกฎหมายที่บัญญัติเกี่ยวข้องกับชีวิตของตนเองและครอบครัว

            โทษทางแพ่ง เช่น ปรับค่าเสียหาย  ริบมัดจำ  เรียกเบี้ยปรับ  เรียกดอกเบี้ย

กฎหมายอาญามีหลักการสำคัญอะไรบ้าง

1) ต้องมีการกระทำ และมีกฎหมายที่ใช้ในขณะกระทำนั้นบัญญัติว่าเป็นความผิด  และกำหนดโทษไว้และโทษที่ผู้กระทำผิดจะได้รับต้องเป็นโทษตามกฎหมาย  จะมากำหนดโทษตามอำเภอใจของผู้มีอำนาจไม่ได้  ทั้งนี้เพราะความผิดทางอาญามีการลงโทษที่รุนแรงกระทบกระเทอนถึงชีวิติ  จิตใจ  และความเป็นอยู่ของบุคคลมากหากไม่ผิดจริงแล้ว  เอาไปลงโทษถือว่าไม่สมควรอย่างยิ่ง  ความสำคัญของหลักการนี้  ศาลฎีกาได้เคยกล่าวไว้ว่า "ปล่อยผู้กระทำความผิดเสียสิบคน  ยังจะดีกว่าลงโทษผู้หาผิดมิได้แม้แต่คนเดียว" หรือตามหลักกฎหมายอาญาที่เป็นหลักสากลที่ว่า "ไม่มีความผิด ไม่มีโทษ หากไม่มีกฎหมาย"

2) กฎหมายอาญาไม่มีผลบังคับย้อนหลัง  การกระทำที่เป็นความผิดตามกฎหมายที่เพิ่งบัญญัติขึ้นมาที่หลังจะไม่สามารถนำไปบังคับกับการกระทำที่เกิดขึ้นก่อนกฎหมายได้  อย่างไรก็ตามหากบทบัญญัตินั้นเป็นคุณกับผู้กระทำความผิดก็มีผลย้อนหลังได้

3) การตีความกฎหมายอาญาต้องมีความเคร่งครัด  หมายความว่า  การลงโทษตามการกระทำความผิดใดๆ ต้องมีกฎหมายบัญัติไว้อย่างชัดเจน  ตัวบทกฎหมายใดที่มีถ้อยคำกำกวมคลุมเครือ จนเป็นที่น่าสงสัยจะนำมาตีความเพื่อลงโทษทางอาญาไม่ได้

กฎหมายอาญาแบ่งออกเป็นกี่ภาค

กฎหมายอาญาเป็นกฎหมายที่กำหนดลักษณะของการกระทำที่ถือเป็นความผิด  และโทณที่ผู้กระทำความผิดต้องได้รับ ซึ่งแบ่งออกเป็น 3 ภาค คือ
        1) บทบัญญัติทั่วไป
        2) ความผิด
        3) ลหุโทษ

ลำดับศักดิ์ของกฎหมาย

1) รัฐธรรมนูญ เป็นกฎหมายสูงสุดของประเทศ กฎหมายใดจะขัดหรือแย้งไม่ได้
2) พระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญ
3) พระราชบัญญัติ  ออกโดยฝ่ายบริหาร มี 2 ประเภท คือ พระราชกำหนดทั่วไป และพระราชกำหนดเงินตราและภาษีอากร
     ประมวลกฎหมาย  ออกโดยนิติบัญญัติ เป็นการรวบรวมกฎหมายเรื่องเดียวกันไว้ด้วยกัน
4) พระราชกำหนดและพระบรมราชโองการซึ้งให้ใช้บังคับ ออกโดยฝ่ายบริหาร เช่น พระราชบัญญัติ
5) พระราชกฤษฎีกา ออกโดยฝ่ายบริหาร
6) กฎกระทรวง ออกโดยฝ่ายบริหาร
7) กฎหมายที่ออกโดยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น เช่น ข้อบัญญัติจังหวัด เทศบัญญัติ ข้อบัญญัติเมืองพัทยา ข้อบัญญัติกรุงเทพมหานคร

วิธีการจำ

 

กฎหมายมีกี่ประเภท

แบ่งตามองค์กรที่จัดทำ
1.กฎหมายที่ออกโดยฝ่ายนิติบัญญัติ ได้แก่ กฎหมายรัฐธรรมนูญ พระราชบัญญัติ ประมวลกฎหมาย กฎมณเฑียรบาล
2.กฎหมายที่ออกโดยฝ่ายบริหาร ได้แก่ พระราชกำหนด พระราชกฤษฎีกา กฎกระทรวง
3.กฎหมายที่ออกโดยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ได้แก่ ข้อบัญญัติจังหวัด เทศบัญญัติ ข้อบังคับตำบล ข้อบัญญัติกรุงเทพมหานคร ข้อบัญญัติเมืองพัทยา
4.กฎหมายที่ออกมาใช้ในกรณีพิเศษ เช่นน กฎอัยการศึก ประกาศคณะปฏิวัติ

แบ่งตามวิธีใช้
1.กฎหมายสารบัญญัติ กฎหมายที่กำหนดสิทธิ หน้าที่ ความรับผิดชอบของบุคคล เช่น กฎหมายแพ่งและพาณิชย์ กฎหมายอาญา กฎหมายอาญาทหาร
2.กฎหมายวิธีสบัญญัติ เป็นกฎหมายที่กำหนดวิธีการบังคับให้เป็นไปตามสิทธิหน้าที่ที่กำหนดไว้ในกฎหมายสารบัญญัติ เช่น กฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา  กฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง พระธรรมนูญศาลยุติธรรม กฎหมายลักษณะพยาน  ธรรมนูญศาลทหาร

แบ่งตามความสัมพันธ์ของคู่กรณี
1.กฎหมายมหาชน เป็นกฎหมายที่ว่าด้วยความสัมพันธ์ระหว่างรัฐกับพลเมือง ในฐานะที่รัฐมีอำนาจเหนือกว่า เช่น กฎหมายรัฐธรรมนูญ กฎหมายปกครอง กฎหมายอาญา กฎหมายว่าด้วยธรรมนูญศาลยุติธรรม กฎหมายว่าด้วยวิธีพิจารณาความอาญา กฎหมายว่าด้วยวิธีพิจารณาความแพ่ง
2.กฎหมายเอกชน เป็นกฎหมายที่ว่าด้วยความสัมพันธ์ของบุคคลต่อบุคคลในฐารนะเอกชน เช่น กฎหมายแพ่ง กฎหมายพาณิชย์
3.กฎหมายระหว่างประเทศ เช่น กฎหมายระหว่างประเทศแผนกคดีเมือง แผนกคดีบุคคล แผนกคดีอาญา

ความแตกต่างระหว่างระบบซิวิลอว์(Civil Law) และระบบคอมมอนลอว์(Common Law)

ระบบซิวิลอว์(Civil Law) และระบบคอมมอนลอว์(Common Law) แตกต่างกันอย่างไร

        - ระบบซิวิลอว์ หรือระบบกฎหมายลายลักษณ์อักษร ระบบประมวลกฎหมาย เป็นกฎหมายที่ใช้ในภาคพื้นยุโรปถือว่ากฎหมายที่บัญญัติไว้เป็นลายลักษณ์อักษรเป็นที่มาของกฎหมาย คำพิพาษาของศาสนาไม่ใช่ที่มาของกฎหมาย ประเทศที่ใช้กฎหมายซิวิลอว์ เช่น ไทย เยอรมัน ฝรั่งเศส อิตาลี สเปน ญี่ปุ่น

       - ระบบคอมมอนลอว์ หรือระบบกฎหมายไม่เป็นลายลักษณ์อักษร ระบบกฎหมายเป็นจารีตประเพณี  ถือว่าจารีตประเพณีเป็นคำพิพากษา

กฎหมายมีลักษณะสำคัญอย่างไร

กฎหมายมีลักษณะสำคัญดังต่อไปนี้

          1. เป็นข้อกำหนดความประพฤติ
          2. ใช้กับบุคคลเท่านั้น ซึ่งอาจจะเป็นบุคคลหรือนิติบุคคลก็ได้
          3. ใช้ได้ทั่วไป คือกฎหมายจะต้องใช้บังคับได้ทุกสถานที่และแก่บุคคลทั่วไปโดยเสมอภาค
          4. ใช้ได้เสมอไป คือเมื่อประกาศใช้กฎหมายใดแล้ว ต้องใช้กฎหมายนั้นบังคับได้เสมอ จนกว่าจะมีประกาศยกเลิกหรือถูกลบล้างด้วยกฎหมายใหม่ ดังสุภาษิตที่ว่า "กฎหมายนอนหลับบางคราว แต่ไม่เคยตาย" 
          5. มีอำนาจผูกพันให้บุคคลต้องปฏิบัติตาม
          6. ต้องมีกระบวนการที่แน่นอน
          7. มีสภาพบังคับ ซึ่งเป็นลักษณะสำคัญที่สุดของกฎหมาย เพราะทำให้กฎหมายแตกต่างจากกฎอื่นๆ ในสังคม

วัตถุประสงค์

เว็บไซต์นี้ได้จัดทำขึ้นเพื่อนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษา ได้ศึกษาหาความรู้เรื่อง กฎหมาย ซึ่งเป็นความรู้ส่วนหนึ่งของสาระหน้าที่พลเมือง วัฒนธรรมและการดำเนินชีวิตในสังคม และอยู่ในกลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษาศาสนาและวัฒนธรรม